افزودنیهای کاهندۀ آب بتن
باتوجه به کاربردهای متنوع بتن درصنعت ساختمان و نیاز به بتن با ویژگی‌های خاص از جمله مقاومت زیاد و دوام بالا و نفوذپذیری کم، استفاده از افزودنی‌هایی که خواص مورد نظر را در بتن ارتقا بخشند، ضروری است. یکی از پرکاربردترین افزودنیهای مورد استفاده در بتن، افزودنیهای کاهندۀ آب (water reducers) هستند که با نام روان‌کننده بتن (plasticizers) و فوق روان‌کننده بتن (super plasticizers) نیز شناخته میشوند. این افزودنی‌ها، با افزایش میزان روانی بتن تازه، نسبت آب به سیمان که مؤثرترین عامل در خواص مکانیکی بتن می‌باشد را کاهش می‌دهند و موجب بهبود خواص نهایی بتن و به خصوص افزایش مقاومت و دوام آن میشوند.
کاهندههای آب از نوع افزودنیهای با عملکرد فیزیکی هستند و تاثیر
مستقیمی بر فرایند آبگیری سیمان ندارند. بخش اصلی افزودنیهای کاهنده آب، عوامل اثرکننده بر سطح (surfactants) هستند.
عوامل موثر بر سطح موادی
هستند که در سطح مشترک بین دو فاز آمیخته نشدنی متمرکز میشوند و نیروهای فیزیکی و شیمیایی موثر
بر این سطح را تغییر می‌دهند.
در مخلوطی که از مواد کاهنده آب استفاده نشود، ذرات سیمان به یکدیگر می‌چسبند و لخته میشوند. مکانیزم کلی عملکرد این افزودنی‌ها، کاهش نیروهای جاذبه بین ذرات و
کمک به جدایی و بهبود پخش‌شوندگی
دانه‌های سیمان از یکدیگر
است. این مکانیزم علاوه‌بر فراهم کردن حرکت آزادانه ذرات سیمان به دلیل فاصله‌ی
آنها از یکدیگر، آب محبوس در لخته‌های سیمانی را نیز آزاد و صرف بهبود روانی مخلوط
بتن می‌کند.
در سال‌‌های اخیر نیاز به
ساخت سازه‌‌های بتنی با مقاومت بیشتر، موجب پیشرفت در کیفیت افزودنیهای شیمیایی
بتن و به ویژه کاهندههای آب شده‌‌است. روان‌کننده‌‌ها و فوق روانکنندههای بتن از
نظر ترکیب شیمیایی به سه گروه زیر طبقه بندی میشوند:
1.
ترکیبات لیگنوسولفونات
2.
ترکیبات نفتالن سولفونات
3. ترکیبات ملامین سولفونات (عملاً به دلیل عدم حفظ اسلامپ کاربرد زیادی ندارند)
4. ترکیبات پلیکربوکسیلات
لیگنوسولفونات‌ها (LSs) اولین موادی بودند که به عنوان افزودنی کاهنده‌ی آب در بتن از دهه 1930 میلادی مورد
استفاده قرار گرفتند. سپس روانکنندههای سولفونات نفتالین فرمالدئید (SNF) و سولفونات ملامین فرمالدئید (SMF) در دهه 1960 در ژاپن و آلمان توسعه پیدا
کردند.
فوق روان‌کننده‌‌ها بر پایه پلیکربوکسیلات جدیدترین نسل روان کننده‌ها هستند که از دهه 1980 مورد استفاده قرار گرفته‌اند و با توجه به درصد بالای کاهش نسبت آب به سیمان، بسیار مورد توجه هستند.